رای سوال برانگیز دادگاه برای خروج خانه تاریخی علیزاده از فهرست ملی

به گزارش خبرنگار مهر، خانه تاریخی علیزاده توسط مهندس علیزاده از بهترین معماران تهران در دوره پهلوی دوم در خیابان الهیه تهران به پیچیده ترین شکل ممکن آن هم روی تپه های خیابان الهیه ساخته شده است. این خانه تا سال 82 تحت مالکیت فردی به نام کوهپر قرار داشت که سفارش ساخت آن را داده بود تا اینکه جواد کاشانی ابریشمی، مالک فعلی، این خانه را خرید تا تغییر کاربری دهد. حتی مجوز تخریب و دوباره سازی آن را نیز از شهرداری تهران گرفت. در سال 84 سازمان میراث فرهنگی نامه ای در داخل خانه انداخته بود مبنی بر اینکه این خانه به دلیل داشتن ویژگی های معماری و فرهنگی خاص، دارای ارزش ثبت در فهرست میراث ملی است. ابریشمی پیگیری این موضوع را به منوچهر عزیزی وکیل خود سپرد و در نهایت با ثبت خانه به عنوان یک اثر ملی موافقت کرد و این خانه به نام معمارش یعنی مهندس علیزاده 13389 در فهرست میراث ملی قرار گرفت.

بخش هایی از خانه درحال مرمت علیزاده

اما دیگر هیچ خبری از پیگیری سازمان نشد تا سال 87 که عزیزی نامه ای به آقای بهرام زاده رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی تهران نوشت و خواستار تعیین حریم برای این خانه شد چون می دانست اگر این خانه حریم داشته باشد از وجود برج های بیشتر در اطراف آن جلوگیری خواهد شد. اداره میراث فرهنگی تهران بالاخره در سال 87  حریم خانه را تعیین و نامه آن را به شهرداری ابلاغ کرد.

ماکت خانه علیزاده با وسعت 700 متر و هزار متر زیربنا

منوچهر عزیزی شرح اتفاقاتی که در این چند سال برای خانه تاریخی علیزاده رخ داده را به خبرنگار مهر توضیح داد و گفت:"از شورای شهر پیگیری کرده و متوجه شدم که مالکان خانه های تاریخی اگر خانه خود را تغییر کاربری دهند، از پرداخت مالیات معاف می شوند. بنابراین چند پیشنهاد مطرح شد یکی اینکه خانه به رستوران، گالری و یا موزه تبدیل شود. در نهایت تصمیم گرفتیم این خانه  به رستوران اقوام و ملل تبدیل کنیم. این تصمیم را در اواخر سال 87 به آقای بهرام زاده رئیس وقت میراث فرهنگی تهران اعلام کردم از همین جا دوندگی های ما شروع شد چون سازمان میراث فرهنگی با تغییر کاربری موافق بود اما شهرداری راضی نمی شد."

بعد از پیگیری های زیاد و رفت و آمدها و برگزاری جلسات مختلف در نهایت با حمایت شورای شهر، شهرداری مجوز تغییر کاربری در سال 89 را داد و اعلام کرد: با توجه به اینکه ملک به عنوان اثر ملی ثبت شده، تغییر کاربری آن به سفره خانه سنتی اقوام و ملل بدون هیچ گونه افزایش بنا و مرمت آن با نظر سازمان میراث فرهنگی بلامانع است.

خانه علیزاده و زمین بایر مجاور آن

ولی دوباره این تصمیم با اصرار همسر مالک، تغییر کرد و قرار شد این بنا به گالری و یک مرکز فرهنگی تبدیل شود. عزیزی وکیل مالک، به دنبال طرح مرمت و بازسازی خانه بود تا اینکه در اواخر سال 90 و ابتدای سال 91 مرمت خانه را آغاز کرد و می دانست که طبق قوانین میراث فرهنگی، حریم درجه یک خانه حداکثر 7 و نیم متر و حریم درجه دو 15 متر است و بنابراین هیچ کسی نمی تواند در این حریم بلند مرتبه سازی کند.

از همین زمان بود که مالک یکی از دو پلاک سمت غرب این خانه، شکایتی علیه میراث فرهنگی تهران به دیوان عدالت اداری نوشت مبنی بر اینکه این خانه 35 سال پیش ساخته شده ولی سازمان میراث فرهنگی آن را به عنوان میراث ملی ثبت کرده است. دلیل شکایت او ساخت و ساز در زمینی بود که از قضا در حریم خانه علیزاده قرار داشت و او را از ساخت برج منع می کرد.

برج ها اطراق خانه علیزاده را محصور کرده اند

به همین علت، دیوان عدالت اداری نیز حکم را به نفع مالک داد و در رای دادگاه نوشت " نظر به اینکه به موجب ماده یک قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب سال 1309 و ماده واحده قانون ثبت آثار ملی سال 1352 صرفا بناهایی که دارای قدمت تاریخی از دور سلسله زندیه داشته و یا دارای اهمیت به لحاظ شوون ملی و تاریخی باشند، به عنوان اثر ملی قابل ثبت هستند و ملک موصوف در دوره پهلوی دوم ساخته شده و ویژگی ملی و یا تاریخی برای آن اعلام نشده اسـت، بنابراین خواسته شاکی موجه تشخیص داده شده و حکم به ورود شکایت دائر بر ابطال اقدام طرف شکایت در ثبت پلاک موصوف به عنوان اثر ملی صادر و اعلام می شود."

اگرچه دیوان عدالت اداری به دو قانون سالهای 1309 و 1352 اشاره و اعلام کرده خانه هایی که شامل این دو قانون می شوند قابل ثبت هستند ولی این قوانین را به صورت کامل در رای دادگاه ننوشته است چرا که در ادامه این قانون نوشته شده " صرف نظر از تاریخ پیدایش آن".

 معماری ساخت پله های این خانه از پله های تخت جمشید الهام گرفته شده

بنابراین می توان گفت که خانه های دیگری که سازمان متولی میراث فرهنگی آن را واجد ارزش بداند صرف نظر از تاریخ پیدایش آن می توانند در فهرست میراث ملی قرار بگیرند اما اگر این جمله از قانون حذف شود، خواسته به نفع کسانی خواهد شد که نمی خواهند آثار بعد از دوران زندیه به ثبت برسد. این موضوع را عزیزی هم تایید کرد و گفت: در قوانین آمده اگر مالک خانه به دیوان عدالت اداری شکایت کرد و خواستار حذف ملک از فهرست میراث ملی شد، باید به خواسته اش رسیدگی کرد اما مالک اصلی خانه علیزاده نه تنها با ثبت آن موافق است بلکه تا کنون نزدیک به دو میلیارد تومان نیز برای مرمت آن هزینه کرده است. پس چطور می توان با شکایت همسایه، بنای تاریخی را حذف کرد؟

گودبرداری در زمینی که مالک آن از ثبت شدن خانه علیزاده شاکی دارد، درحال انجام است

دو میلیارد تومانی که عزیزی مدعی است در این خانه هزینه شده را می شود در مرمت خانه مشاهده کرد. چرا که تنها 100 میلیون تومان هزینه رنگ کاری آن شده است و یا کارگاه نجاری در این خانه دایر شده تا تمام پنجره و درهای خانه به شکل سابق ساخته و نصب شود.  همچنین در این خانه هالوژن های مخصوص تابلوی گالریهای دارای استاندارد جهانی به کاربرده شده است.

به گفته عزیزی؛ سازمان میراث فرهنگی برای مرمت این خانه اعلام کرده بود که که می تواند تنها 20 میلیون تومان برای مرمت خانه هزینه کند!

عزیزی ادامه داد: روزی یکی از دوستانم از شهرداری تماس گرفت و گفت که اداره میراث فرهنگی تهران نامه ای در تاریخ آبان ماه سال 92 به شهرداری منطقه یک نوشته مبنی بر اینکه با توجه دادنامه دیوان عدالت اداری مبنی بر ابطال ثبت اثر خانه علیزاده از فهرست میراث ملی، حریم مصوب آن لغو و ساخت و ساز در ملک مجاور آن بلامانع است. در این میان دیوان عدالت اداری و میراث فرهنگی تهران، ما را از این موضوع با خبر نکرده بودند، جالب اینجاست که رای داده و نامه نگاری ها انجام شده، شاکی مالک همسایه دو پلاک کنارتر از خانه و طرف شکایت هم اداره میراث فرهنگی تهران است بدون اینکه مالک اصلی خانه را که طرف اصلی موضوع است، در جریان قرار دهند!

خانه علیزاده اتاق های تو در توی زیادی دارد

وی ادامه داد: چند روز پیش، مسعود نصرتی مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان تهران از خانه علیزاده بازدید کرد و گفت که تمام این اتفاقات به علت کوتاهی اداره کل میراث فرهنگی تهران در دوره مدیریت قبلی است که نتوانسته از این خانه دفاع کند به همین علت دیوان عدالت اداری حکم را به نفع همسایه داده و سازمان میراث فرهنگی نیز با توجه به رای دادگاه چاره ای جز دادن مجوز ساخت و ساز نداشته است.

عزیزی نامه ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی نوشته و خواسته که این خانه در فهرست میراث ملی باقی بماند تا مالک بتواند به آن کاربری فرهنگی بدهد. او گفت که اگر  این خانه در فهرست میراث ملی قرار نگیرد به راحتی می تواند آن را تخریب کند و  به جای آن برج بسازد تا چند برابر هزینه هایی که کرده جبران شود در این صورت سازمان میراث فرهنگی بماند و جواب این سوال که برای حفظ این خانه تاریخی چه اقدامی کرده است!؟ 

رنگ کاری این خانه با سبک قدیم

مالک خانه تاریخی علیزاده و خانواده اش، حتی وکیل این خانه، با مرمت و کاربری آن به عنوان گالری موزه هیچ مشکلی ندارند حتی از هزینه شخصی برای مرمت اصولی آن اقدام کرده اند وسواسی که آنها به خرج داده اند سازمان متولی حفظ میراث فرهنگی کمتر در بناهای تاریخی اش داشته است. این خانه یکی از پیچیده ترین خانه های تاریخی تهران است و اگر کسی راه ورود و خروج آن را بلد نباشد، به طور حتم بسیار سخت می تواند اتاق های آن را پیدا کند!

با این حال تمام کارها برای مرمت و بازسازی این خانه برای تبدیل آن به گالری انجام شده و تا 6 ماه دیگر قابل بهره برداری است حتی مهندس علیزاده معمار این خانه نیز از مراحل مرمت آن بازدید و تایید کرده و از اینکه این خانه از فهرست میراث ملی خارج شده، ناراضی است. با این وجود همسایه این خانه می خواهد برجی بسازد تا آن هم مانند برج های دو قلوی الهیه که فضای جنوبی خانه را مسدود کرده، به سایه ای سنگین روی این بنا تبدیل شود. به همین علت اکنون گودبرداری های عظیمی را در زمین مورد نظر انجام داده و درحال ساخت و ساز است تا ماجرای خروج یک اثر ملی از فهرست میراث فرهنگی  یک علامت سوال برای همه دوستداران میراث فرهنگی باقی بگذارد.

.........

گزارش از فاطیما کریمی